9 mei 2018
De vraag rijst naar het toepassingsgebied in de Belgische context van de kernpunten van de controle en meer in het bijzonder van ISA 701 in afwachting van de goedkeuring van het ontwerp van norm tot wijziging van de norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA’s in België.
Krachtens artikel 10, punt 2. c) van de Europese auditverordening moet de commissaris van een organisatie van openbaar belang in zijn verslag een sectie inzake de als meest significant ingeschatte risico’s op een afwijking van materieel belang opnemen. Algemeen wordt aangenomen dat dit concept het equivalent is van de kernpunten van de controle (key audit matters) waarvan sprake is in ISA 701. (Cf. P. LELEU, “De rapportering van de commissaris”, in ICCI, Europese audithervorming en implementatie ervan in België, 2016/03, Maklu, Antwerpen, p. 100.)
Het Belgisch normatief kader moet worden bijgewerkt naar aanleiding van de wet van 7 december 2016 en de Europese auditverordening, alsook van de nieuwe ISA 701 en de door de IAASB aangenomen herziene standaarden.
Op 23 maart 2018 heeft de Raad van het IBR een ontwerp van norm tot wijzing van de norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA’s in België aangenomen. Teneinde aan deze vereiste te voldoen, voorziet dit ontwerp van norm in de toepassing van ISA 701, “Het communiceren van kernpunten van de controle in de controleverklaring van de onafhankelijke auditor”. Dit ontwerp van norm treedt pas in werking na de goedkeuring door de HREB en de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad van het bericht inzake de goedkeuring van de minister van Economie.
In zijn advies 2017/06 van 6 oktober 2017 wijst de Raad van het IBR op het feit dat krachtens paragraaf 3 van de norm van 10 november 2009 de bedrijfsrevisoren hun beste vakkundig oordeel dienen toe te passen bij de beslissing tot vroegtijdige toepassing van de nieuwe ISA (ISA 701) en de herziene ISA’s.
De ISA’s maken geen onderscheid tussen organisaties van openbaar belang en overige entiteiten maar veeleer tussen genoteerde entiteiten en overige entiteiten bij gebrek aan een uniforme definitie van het begrip “organisatie van openbaar belang”. In de door de ISA’s vooropgestelde definitie van “genoteerde entiteiten”, worden zowel de op een gereglementeerde markt genoteerde entiteiten, als de op een niet-gereglementeerde markt genoteerde entiteiten bedoeld. In zijn ontwerp van norm tot wijziging van de norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA’s in België heeft het IBR hetzelfde standpunt ingenomen door de genoteerde entiteiten in de context van de ISA’s als volgt te omschrijven: “de vennootschappen waarvan de effecten zijn toegelaten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt in de zin van artikel 4 van het Wetboek van vennootschappen, alsook de op een niet-gereglementeerde markt genoteerde vennootschappen en de vennootschappen waarvan de effecten zijn toegelaten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt buiten de Europese Economische Ruimte (EER)”. Aangezien deze norm nog niet in werking is getreden, moet de bedrijfsrevisor dus zijn vakkundig oordeel toepassen bij de beslissing tot vroegtijdige toepassing van deze definitie. Hij zou in ieder geval moeten worden aangemoedigd om dit te doen zodat hij de (nieuwe en herziene) ISA’s in hun huidige vorm als geheel kan naleven.
In ieder geval moeten de bedrijfsrevisoren de kernpunten van de controle vermelden voor wat de organisaties van openbaar belang betreft omdat de Europese auditverordening, die dit oplegt, in werking is getreden en kracht van wet heeft in België en in alle lidstaten. Met betrekking tot de overige entiteiten zal de bedrijfsrevisor, indien hij beslist om de kernpunten van de controle in zijn verslag te communiceren, dit kunnen doen in toepassing van artikel 144, § 1, 5° of 148, § 1, 4° van het Wetboek van vennootschappen.
Rekening houdend met bovenstaande overwegingen worden de bedrijfsrevisoren aangemoedigd om rekening te houden met de modelverslagen, zoals opgenomen in de voorlopige versie van het ICCI-boek (maart 2018), waarin wordt verwezen naar de ISA's, in voorkomend geval “zoals van toepassing in België”. De toepassing, op basis van het vakkundig oordeel, van ISA 701 en van de herziene ISA’s vereist evenwel dat de vermelding “zoals van toepassing in België” in de sectie “Basis voor het oordeel” van het verslag over de controle van de jaarrekening , wordt geschrapt. Derhalve dient de volgende tekst te worden gehanteerd: “Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens de internationale controlestandaarden (ISA’s).” Aangezien het een beslissing betreft die werd genomen met toepassing van het vakkundig oordeel, moet deze beslissing in het controledossier worden verantwoord. Er kan worden voorzien in een standaardmotivering voor alle dossiers of voor het geheel van het bedrijfsrevisorenkantoor.