TAA nr. 84 - Kroniek:  Internationale standaarden voor financiële verslaggeving

De besproken periode (maart 2023 - april 2024) werd gekenmerkt door de publicatie van de nieuwe standaard IFRS 18, die tot doel heeft de presentatie van de winst- en verliesrekening, de door het management gebruikte alternatieve prestatiemaatstaven en het kasstroomoverzicht beter te structureren en te standaardiseren. Deze nieuwe standaard, die in werking treedt vanaf boekjaar 2027, zou een aanzienlijke impact moeten hebben op de presentatie van en de communicatie over de financiële prestaties van beursgenoteerde vennootschappen. De door deze nieuwe standaard ingevoerde standaardisatie van de presentatie van de financiële prestaties van vennootschappen zal verdere controlewerkzaamheden vereisen.

Er dient ook te worden gewezen op de publicatie van een discussieontwerp gericht op het verduidelijken van de complexe en controversiële regels en praktijken inzake het onderscheid tussen een schuldinstrument en een eigen-vermogensinstrument. Dit onderscheid is van toepassing op relatief veel voorkomende situaties, meer bepaald wanneer een verkoopoptie (putoptie) wordt toegekend aan minderheidsbelangen. De CFO’s en hun commissaris moeten de complexe kwesties en significante boekhoudkundige oordeelsvormingen met betrekking tot deze materie zorgvuldig overwegen.

Ten slotte wordt gewezen op de publicatie van wijzigingen in IAS 12 om vennootschappen tijdelijk vrij te stellen van de opname van uitgestelde belastingen naar aanleiding van de inwerkingtreding in 2024 van de fiscale bepalingen van Pijler 2¹.

IASB

A. 21/03/2023 – voorstel van wijziging in verband met de classificatie en waardering van financiële instrumenten²

De IASB heeft een voorstel van wijziging van IFRS 9 en IFRS 7 gepubliceerd: “Wijzigingen in de classificatie en waardering van financiële instrumenten”. De voorgestelde wijzigingen zijn bedoeld om de vereisten toe te lichten en het begrip van de standaarden voor de presentatie van de financiële overzichten te verbeteren ter waarborging van de duidelijkheid en consistentie van de financiële informatie.   

De voorgestelde wijzigingen zijn als volgt:

• De IASB stelt voor om de toepassingsleidraad IFRS 9 te wijzigen om een entiteit in staat te stellen een financiële verplichting die via een elektronisch betalingssysteem is afgewikkeld, niet langer in de balans op te nemen nog voordat het bedrag door de entiteit is uitgegeven, indien aan specifieke criteria is voldaan.
• De IASB stelt wijzigingen in de toepassingsleidraad IFRS 9 voor om leidraden te verschaffen over de wijze waarop een entiteit kan beoordelen of de contractuele kasstromen van een financieel actief consistent zijn met een basisleningsovereenkomst (uitsluitend aflossingen en rentebetalingen op het hoofdsombedrag).
• De IASB stelt wijzigingen voor om de beschrijving van de kwalificatie “non-recourse” met betrekking tot een financieel actief te verbeteren. Een financieel actief zou “non-recourse” kenmerken vertonen indien het contractueel recht van een entiteit op de ontvangst van kasstromen beperkt is tot de door specifieke activa gegeneerde kasstromen, zowel tijdens de looptijd van het financieel actief als bij wanbetaling.
• De IASB stelt voor om de beschrijving te verduidelijken van transacties die meerdere contractueel gekoppelde instrumenten bevatten die binnen het toepassingsgebied van IFRS 9 vallen.

De door IFRS 7 vereiste toelichtingen zouden worden gewijzigd met betrekking tot beleggingen in eigenvermogensinstrumenten die als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de overige onderdelen van het totaalresultaat zijn aangewezen en contractvoorwaarden die het tijdstip of het bedrag van contractuele kasstromen kunnen wijzigen.

B. 23/05/2023 – wijzigingen aan IAS 12: tijdelijke uitzondering voor uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen met betrekking tot pijler 2-winstbelasting³

De IASB heeft wijzigingen aan IAS 12 – “Internationale belastinghervorming – Modelvoorschriften pijler 2” – gepubliceerd om tegemoet te komen aan de bekommernissen over de implicaties van de op handen zijnde implementatie van de modelvoorschriften pijler 2 en om ervoor te zorgen dat de boekhoudnormen de fiscale gevolgen voor ondernemingen op passende wijze weerspiegelen, waardoor betrouwbare en relevante financiële informatie wordt verstrekt. 

De wijzigingen voeren een uitzondering in op de IAS 12-vereisten op grond waarvan een entiteit geen uitgestelde belastingvordering of -verplichting met betrekking tot de pijler 2-modelvoorschriften mag opnemen. Een entiteit moet in de toelichting vermelden dat zij deze uitzondering heeft toegepast.

Bovendien moet een entiteit haar actuele belastinglasten (of -inkomsten) met betrekking tot Pijler 2-inkomstenbelastingen afzonderlijk presenteren en bekende of redelijkerwijs inschatbare informatie verstrekken die gebruikers van de jaarrekening helpt inzicht te krijgen in de blootstelling van de entiteit aan deze belastingen in perioden waarin de wetgeving is uitgevaardigd, maar nog niet van kracht.

De door deze wijzigingen ingevoerde uitzondering moet onmiddellijk en retrospectief worden toegepast overeenkomstig IAS 8. De overige informatieverschaffingsvereisten moeten worden toegepast voor jaarlijkse verslagperioden die op of na 1 januari 2023 beginnen.

C. 25/05/2023 – wijzigingen aan IAS 7 en IFRS 7 in verband met regelingen voor leveranciersfinanciering⁴

De IASB heeft wijzigingen aan IAS 7 en IFRS 7 – “Regelingen voor leveranciersfinanciering” – gepubliceerd om aanvullende kwalitatieve en kwantitatieve toelichtingen over regelingen voor leveranciersfinanciering te vereisen. De aangebrachte wijzigingen zijn bedoeld om de transparantie met betrekking tot regelingen voor leveranciersfinanciering te verhogen.

Entiteiten zullen in de toelichting informatie moeten verschaffen waarmee gebruikers van jaarrekeningen in staat worden gesteld:

• het effect van regelingen voor leveranciersfinanciering op de verplichtingen en kasstromen van een entiteit te beoordelen;
• inzicht te krijgen in welk effect regelingen voor leveranciersfinanciering hebben op de blootstelling van een entiteit aan het liquiditeitsrisico en hoe de entiteit zou kunnen worden beïnvloed indien zij niet langer over die overeenkomsten beschikte; en
• de huidige vereisten aan te vullen door toevoeging aan IAS 7 van bijkomende informatieverschaffingsvereisten.

Een entiteit moet de wijzigingen aan IAS 7 toepassen voor jaarlijkse verslagperioden die op of na 1 januari 2024 beginnen en de wijzigingen aan IFRS 7 bij het toepassen van de wijzigingen aan IAS 7.

D. 15/08/2023 – wijzigingen aan IAS 21 ter verduidelijking van de opname in geval van gebrek aan inwisselbaarheid⁵

De IASB heeft wijzigingen aan IAS 21 – “Gebrek aan inwisselbaarheid” – gepubliceerd die richtlijnen verschaffen om te bepalen wanneer een valuta inwisselbaar is en welke wisselkoers moet worden toegepast wanneer een valuta niet inwisselbaar is, om ervoor te zorgen dat entiteiten de effecten van wisselkoerswijzigingen op hun financiële prestaties, financiële positie en kasstromen correct beoordelen.

De wijzigingen moeten worden toegepast voor jaarlijkse verslagperioden die op of na 1 januari 2025 beginnen.

E. 29/11/2023 – voorstel van wijziging in verband met financiële instrumenten met eigen vermogenskenmerken⁶

De IASB heeft een voorstel van wijziging van IAS 1, IFRS 7 en IAS 32 – “Financiële instrumenten met eigen vermogenskenmerken” – gepubliceerd. Met dit voorstel wordt beoogd de classificatievereisten van IAS 32 – “Financiële instrumenten: presentatie” te verduidelijken door middel van de volgende wijzigingen:

• effecten van relevante wet- of regelgeving op de classificatie van financiële instrumenten; 
• “fixed-for-fixed”-voorwaarde voor classificatie van een derivaat dat in een eigen-vermogensinstrument van de emittent zou of zou kunnen worden afgewikkeld; 
• vereisten voor de classificatie van financiële instrumenten die voor een entiteit een verplichting inhouden tot inkoop van eigen-vermogensinstrumenten van de entiteit; 
• vereisten voor de classificatie van financiële instrumenten met voorzieningen voor voorwaardelijke afwikkeling; 
• effect van de discretionaire bevoegdheid van de aandeelhouders op de classificatie van financiële instrumenten; en
• omstandigheden waaronder een financieel instrument na de eerste opname als een financiële verplichting of een eigen-vermogensinstrument wordt geherclassificeerd.

De ingangsdatum voor de voorgestelde wijzigingen is nog onbekend. De IASB stelt voor om de retrospectieve toepassing van de wijzigingen verplicht te stellen, waarbij vervroegde toepassing zal worden toegelaten.

F. 14/03/2024 – voorstel van wijziging in verband met bedrijfscombinaties en bijzondere waardeverminderingen⁷

De IASB heeft een voorstel van wijziging van IFRS 3 en IAS 36 – “Bedrijfscombinaties – Informatieverschaffing, goodwill en bijzondere waardevermindering” – gepubliceerd. De voorgestelde wijzigingen zijn bedoeld om de tijdige opname van de bijzondere waardevermindering op goodwill te verbeteren en meer uitgebreide informatie te verschaffen voor de beoordeling van de prestaties van bedrijfscombinaties.

Voor bedrijfscombinaties die als “strategisch” worden aangemerkt, zou een entiteit dus verplicht zijn om informatie te verschaffen over haar hoofddoelstellingen op de datum van verwerving, en om te specificeren of deze doelstellingen momenteel worden verwezenlijkt. Bovendien zouden entiteiten worden vrijgesteld van het bekendmaken van bepaalde informatie als deze commercieel gevoelig is of als deze de entiteit blootstelt aan een risico op geschillen. De wijzigingen omvatten meerdere andere voorstellen, waaronder nieuwe openbaarmakings-doelstellingen en openbaarmakingsvereisten voor de verwachte synergieën en de strategische verantwoording van de bedrijfscombinatie.

Met betrekking tot IAS 36 stelt de IASB voor om de toetsing op bijzondere waardevermindering te wijzigen om het afschermende effect te verminderen door te verduidelijken hoe goodwill aan de kasstroomgenererende eenheden moet worden toegewezen. Andere voorgestelde wijzigingen hebben betrekking op de toelichtingen over het te rapporteren segment waarin een kasstroomgenererende eenheid is opgenomen en hoe een entiteit de bedrijfswaarde van een actief berekent.

G. 09/04/2024 – IASB publiceert IFRS 18, een nieuwe standaard over de presentatie en toelichtingen in de jaarrekening⁸

De IASB heeft de nieuwe IFRS 18 – “Presentatie en toelichtingen in de jaarrekening” – gepubliceerd ter vervanging van IAS 1 – “Presentatie van de jaarrekening”. De nieuwe standaard is gericht op het verbeteren en standaardiseren van de manier waarop entiteiten in hun jaarrekening rapporteren en zal van kracht worden voor jaarlijkse verslagperioden die beginnen op 1 januari 2027.

IFRS 18 is van toepassing op alle jaarrekeningen die worden gepresenteerd overeenkomstig het IFRS-raamwerk.

De belangrijkste wijzigingen in de nieuwe standaard ten opzichte van de vorige vereisten onder IAS 1 zijn als volgt:

• Het invoeren van nieuwe categorieën en subtotalen in de winst- en verliesrekening met als doel aanvullende relevante informatie te verstrekken en de winst- en verliesrekening zo te structureren dat deze beter vergelijkbaar is tussen entiteiten. In het bijzonder:
  • De opbrengsten en kosten moeten in de winst- en verliesrekening worden ingedeeld in de volgende categorieën:
    • Operating (Operationeel resultaat)
    • Investing (Investeringsresultaat) 
    • Financing (Financieringsresultaat)
    • Belastingen op het resultaat
    • Beëindigde bedrijfsactiviteiten
  De classificatie verschilt in sommige gevallen voor entiteiten waarvan de hoofdactiviteit bestaat uit het verstrekken van financiering aan hun klanten of het beleggen in activa.

• Entiteiten moeten de volgende subtotalen presenteren:
  • Bedrijfswinst of -verlies
  • Winst of verlies vóór financiering en winstbelasting
  • Winst of verlies
• De in IFRS 18 opgesomde posten moeten worden gepresenteerd, tenzij dit de effectiviteit van de winst- en verliesrekening vermindert, door een gestructureerd en nuttig overzicht te verstrekken van de opbrengsten en kosten van de entiteit

• Het invoeren van vereisten met als doel samenvoeging en uitsplitsing te verbeteren om aanvullende relevante informatie te verkrijgen en zich ervan te vergewissen dat informatie van materieel belang niet wordt verborgen. In het bijzonder:
  • IFRS 18 bepaalt of informatie dient te worden opgenomen in de primaire financiële overzichten of in de toelichtingen
  • Entiteiten moeten activa, verplichtingen, eigen vermogen, opbrengsten en kosten van individuele transacties of andere gebeurtenissen identificeren en deze in groepen classificeren op basis van gemeenschappelijke kenmerken, waardoor in de primaire financiële overzichten posten worden gegenereerd die ten minste één gemeenschappelijk kenmerk hebben. Deze groepen worden daarna opgesplitst op basis van andere ongelijksoortige kenmerken, waardoor er in de toelichting afzonderlijke informatie wordt gepresenteerd van de materiële posten. Het kan nodig zijn om immateriële posten met verschillende kenmerken samen te voegen om te vermijden dat relevante informatie wordt verborgen. Entiteiten dienen een titel te geven aan deze posten die de inhoud beschrijft, of, indien dat niet mogelijk is, in de toelichting de inhoud van deze samengevoegde posten te beschrijven
  • Er worden striktere bepalingen ingevoerd met betrekking tot de vraag of de analyse van de bedrijfskosten naar aard of naar functie plaatsvindt. De presentatie moet dus zodanig worden weergegeven dat de meest nuttige gestructureerde samenvatting van de bedrijfskosten wordt verkregen, rekening houdend met meerdere factoren

• Het invoeren van informatie over Management Performance Measures (MPMs) in de toelichting bij de jaarrekening met als doel deze prestatiemaatstaven en informatie op één plaats transparant te maken. In het bijzonder:
  • MPMs worden gedefinieerd als subtotalen van opbrengsten en kosten die de entiteit gebruikt in publieke  communicaties gericht aan de gebruikers van de jaarrekening
  • Aanvullende informatie moet in één toelichting worden verstrekt, waaronder:
    • een beschrijving van de wijze waarop de MPM wordt berekend;
    • een beschrijving van de wijze waarop de maatstaf relevante informatie over de financiële prestaties van een entiteit verstrekt;
    • een verklaring volgens dewelke de MPM de visie van het management geeft op een aspect van de financiële prestaties van de entiteit;
    • een aansluiting tussen de MPM en het meest rechtstreeks vergelijkbare subtotaal of totaal vereist door het IFRS-raamwerk;
    • het effect op de belastingen en op de minderheidsbelangen (non-controlling interests) afzonderlijk vermeld voor elk van de verschillen tussen de MPM en het meest rechtstreeks vergelijkbare subtotaal of totaal vereist door IFRS-raamwerk;
    • in geval van een wijzing in de berekeningswijze van de MPM, een uitleg over de redenen en het effect van de wijziging
• Gerichte verbeteringen aan IAS 7 om de vergelijkbaarheid tussen de entiteiten te vergroten, waaronder:
  • het gebruikmaken van het bedrijfsresultaat als enig startpunt voor de indirecte methode voor de classificatie van kasstromen uit bedrijfsactiviteiten; en
  • het afschaffen van alternatieven voor de classificatie van interesten en dividenden.

IFRS Interpretations Committee (IFRS IC): kwesties die niet op de agenda van het IFRS Interpretations Committee staan

Het IFRS Interpretations Committee publiceert op halfjaarlijkse basis de genomen agendabeslissingen. Een agendabeslissing wordt gepubliceerd wanneer na overleg het IFRS IC besluit dat het niet nodig is om een standaard, interpretatie of wijziging van bestaande bepalingen uit te werken om de aangehaalde kwestie met betrekking tot de toepassing van de IFRS aan te pakken. Op basis hiervan besluit het IFRS IC dat de momenteel van kracht zijnde IFRS-bepalingen voldoende duidelijk zijn. Hoewel deze verduidelijkingen uitsluitend ter informatie worden verstrekt, bevatten agendabeslissingen soms informatie die nuttig is voor een beter begrip van de standaarden en interpretaties.

Europa

A. Standaarden en interpretaties die in de periode van 1 maart 2023 tot 17 april 2024 werden aangenomen¹¹

• Wijzigingen in IAS 12 – Winstbelastingen: Internationale belastinghervorming – Invoering van de modelvoorschriften pijler 2 (“Pillar Two”)
  • gepubliceerd door de IASB op 23 mei 2023
  • Publicatieblad van de Europese Unie van 9 november 2023 (Verordening (EU) 2023/2468)
• Wijzigingen in IAS 1 – Presentatie van de jaarrekening: Classificatie van verplichtingen als kortlopend of langlopend en langlopende verplichtingen met convenanten
  • gepubliceerd door de IASB op 31 oktober 2022
  • Publicatieblad van de Europese Unie van 20 december 2023 (Verordening (EU) 2023/2822)
• Wijzigingen in IFRS 16 – Leaseovereenkomsten: Leaseverplichtingen in een sale and leaseback-overeenkomst 
  • gepubliceerd door de IASB op 22 september 2022
  • Publicatieblad van de Europese Unie van 21 november 2023 (Verordening (EU) 2023/2579)

B. Standaarden en interpretaties die per 17 april 2024 nog niet werden aangenomen¹²

Europese Autoriteit voor effecten en markten (European Securities and Markets Authority, ESMA)

A. 04/04/2023 – rapport over de activiteiten en bevindingen van de nationale marktautoriteiten¹³

Het rapport geeft een overzicht van de activiteiten van de ESMA en de handhavingsautoriteiten voor de regelgeving inzake verslaggeving door ondernemingen in de Europese Unie (EU) bij het beoordelen of de financiële en niet-financiële informatie die door op gereglementeerde markten genoteerde emittenten wordt verstrekt, in overeenstemming is met het toepasselijke kader voor financiële verslaggeving in 2022.

In beide gevallen, zowel voor financiële als niet-financiële informatie, is de ESMA van oordeel dat er aanzienlijke ruimte voor verbetering is met betrekking tot de toelichtingen van emittenten over klimaatgerelateerde kwesties.

Het rapport buigt zich ook over ESEF-rapporten, aangezien emittenten voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2021 hun jaarlijks financieel verslag moeten opstellen in overeenstemming met de XHTML-vereisten en de hierin opgenomen IFRS geconsolideerde financiële overzichten moeten markeren in overeenstemming met de iXBRL-vereisten.

B. 09/10/2023 - ESMA publiceert beslissingen van marktautoriteiten¹⁴

De Europese beursregulator (ESMA) heeft voor de 28^ste keer een aantal beslissingen van nationale marktautoriteiten uit haar confidentiële databank gepubliceerd. Het betreft beslissingen genomen in de periode december 2017 tot en met december 2022.

De publicatie van een deel van deze beslissingen heeft tot doel marktdeelnemers in te lichten over boekhoudkundige verwerkingen die volgens de Europese regelgevers in overeenstemming zijn met het IFRS-raamwerk. Volgens ESMA bevordert de publicatie van deze beslissingen samen met de reden hiervoor de consistente toepassing van IFRS binnen Europa.