25 maart 2009

Is een kapitaalvermindering van een NV mogelijk op basis van de 20 aandelen van één van de drie aandeelhouders?

 

Er wordt verwezen naar p. 680 van het boek van de heer F. Bouckaert, Notarieel vennootschapsrecht: N.V. en B.V.B.A. – Deel 2 (Mechelen, Kluwer, 2000, punt 13/20): “Evenredige reductie van het aantal aandelen lijkt logisch, bij reële kapitaalvermindering. Er wordt immers tot beloop van de kapitaalvermindering geld uitgekeerd, terwijl de uitkering beantwoordt aan de terugbetaalde fractie van het kapitaal dat door de overbodig geworden aandelen wordt vertegenwoordigd. Die werkwijze kan men volgen, zowel voor aandelen met nominale waarde als voor aandelen met fractiewaarde. De uitgeschakelde aandelen worden in dat geval vernietigd.

 

Nochtans moet erop worden toegezien dat deze bewerking derwijze kan worden uitgevoerd dat de aandeelhouders die een gering aantal aandelen hebben, niet worden benadeeld. De aandelen moeten immers worden gereduceerd naar verhouding van het aantal aandelen dat elke aandeelhouder bezit. Rekenkundig gezien is dit niet steeds mogelijk. Omdat geen uitkeringen worden gedaan, is intrekking van aandelen bij formele kapitaalvermindering niet aan te bevelen.”.

 

Op basis van de bovenvermelde bepaling is het ICCI van oordeel dat het principe inzake kapitaalvermindering voor NV’s de evenredige reductie van aandelen is.

 

Nochtans stelt de auteur dat “Is het aan te nemen dat sommige aandeelhouders het aanbod zouden verwerpen? Kan met andere woorden de kapitaalvermindering alleen die aandeelhouders ten goede komen die het aanbod hebben aanvaard? De kapitaalvermindering is een partijbeslissing, die alle aandeelhouders verbindt; derhalve verbindt zij ook de aandeelhouders die met het aanbod niet zouden hebben ingestemd. In die onderstelling kan de kapitaalvermindering niet doorgaan.

 

Zou de algemene vergadering kunnen beslissen dat de uitkering ingevolge de voorgenomen kapitaalvermindering alleen de aandeelhouders ten goede zal komen die bereid zijn hun aandelen in te leveren? Het ligt voor de hand dat met dergelijk besluit het beginsel van gelijke behandeling wordt geschonden, en wel in zoverre de weigerende aandeelhouders worden bevoordeeld. Daartoe is vereist dat de voltallige vergadering met algemeenheid van stemmen zich hierover zou uitspreken.” (op.cit., punt 13/7.1, p. 668).

 

Dit betekent dat de algemene vergadering van een NV, waarop alle aandelen zijn vertegenwoordigd en mits eenparig akkoord, zou kunnen beslissen dat alleen de aandelen van één aandeelhouder het voorwerp van de kapitaalvermindering uitmaken. Indien de betrokken aandeelhouder, met kennis van zaken, dit besluit goedkeurt, zullen er geen problemen rijzen.

 

In dit verband is het passend om de aandacht te vestigen op het tweede lid van artikel 612 van het Wetboek van vennootschappen / artikel 7:208 van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen:

“In de oproeping tot de algemene vergadering wordt het doel van de vermindering en de voor de verwezenlijking ervan te volgen werkwijze vermeld.” /

“De oproeping tot de algemene vergadering vermeldt het doel van de vermindering en de voor de verwezenlijking ervan te volgen werkwijze.”.

Er bestaat rechtspraak waarbij een kapitaalvermindering nietig werd verklaard omdat in de oproeping niet duidelijk werd aangegeven hoe de kapitaalvermindering zou worden doorgevoerd.

 

De vraag maakt geen melding van informatie over de samenstelling van het eigen vermogen van de NV, met andere woorden of er, naast het maatschappelijk kapitaal, reserves of overgedragen resultaten bestaan. In dergelijk geval zal de minderheidsaandeelhouder worden benadeeld, indien hem slechts de nominale of fractiewaarde van de 20 aandelen wordt terugbetaald. Deze aandeelhouder verliest inderdaad hierdoor zijn rechten op de gereserveerde resultaten. Om deze betwistbare situatie te vermijden suggereert het ICCI dat de mogelijkheid wordt onderzocht om de algemene vergadering een inkoop van eigen aandelen te laten beslissen, waarvoor enkel de betrokken 20 aandelen zouden in aanmerking komen. De inkoopprijs zal  aldus, naast de nominale of fractiewaarde der aandelen, ook een proportioneel deel van de gereserveerde resultaten bevatten. Gezien deze vraag deze mogelijkheid niet vooropstelt, gaat het ICCI niet verder in op de juridische of fiscale aspecten ervan.

 

Ten slotte dient er te worden opgemerkt dat een kapitaalvermindering in een NV zeker niet mag worden gebruikt om de regels met betrekking tot de uitsluiting (art. 636 e.v. W. Venn. / art. 2:63 e.v. WVV) te omzeilen.