Boekhoudkundige uitwerking van een fusie door overneming in de toekomst - Impact comptable d'une fusion par absorption dans le futur

16 november 2022

Is een fusie met uitgestelde juridische en boekhoudkundige werking mogelijk?

1. De volgende situatie wordt beschreven:

    

   “De vraag wordt ons voorgelegd of een fusie met uitgestelde juridische en boekhoudkundige werking mogelijk is.

    

   Het betreft 2 vennootschappen met een boekjaar, gelijk aan het kalenderjaar, afsluitend op 31 december van elk jaar.

   Laatst goedgekeurde jaarrekening is deze van 31 december 2021.

   Er zouden tussentijdse cijfers worden opgemaakt op 30 september 2022.

   Het voorstel is om de akte half december 2022 te laten plaatsvinden maar met juridische en boekhoudkundige werking op 1 januari 2023 (dus in de toekomst; geen retroactiviteit).

   Er is ook personeel tewerk gesteld in de vennootschap die wordt overgenomen.

    

   Er is niet veel terug te vinden in de rechtsleer hierover, en wat we vinden is tegenstrijdig. 

   Volgens een eerder antwoord op een vraag van het ICCI kan er geen uitstel van boekhoudkundige werking worden verleend.

    

   We hebben al enkele recente voorbeelden gezien van een geruisloze fusie waarbij er een tijdsbepaling is opgenomen (website Belgisch Staatsblad), zoals de fusieakte op 17 december met juridische en boekhoudkundige uitwerking op 1 januari daaropvolgend.

   Bij een geruisloze fusie is er geen verslag van de revisor vereist.

   Maar bij een gewone fusie dient wel een revisoraal verslag te worden opgemaakt.  Er dient eveneens een ruilverhouding bepaald te worden.  Daarom lijkt het ons niet mogelijk om een fusie door te voeren met uitgestelde juridische en boekhoudkundige werking.

    

   Graag uw standpunt hierover.”

    

2. Als antwoord op deze vraag, kan het ICCI meegeven dat het dienaangaande nog steeds hetzelfde standpunt is toegedaan als voorheen, zoals aangegeven in het aangehaald gepubliceerd ICCI-advies.

De doctrine is eenparig ⁽¹⁾ over de mogelijkheid dat de voltrekking van de fusie wordt onderworpen aan een opschortende voorwaarde of een tijdsbepaling. De voorwaarde is uiteraard dat de fusie in zijn geheel wordt uitgesteld.

Wij verwijzen naar T. Baart, M. Van Tieghem, V. De Munck, M. De Geest en M. Troch, “Art. 12:24 WVV”, Vennootschappen en verenigingen. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, 2021, Antwerpen, Kluwer, p. 23-24, nr. 30:, waarin het volgende wordt gesteld:

“30 Uitgestelde werking? – De vraagt rijst of aan de fusie ook een uitgesteld effect kan worden gegeven, in de zin dat de fusie pas op een latere datum uitwerking krijgt.  In principe zijn er hier geen bezwaren tegen, met dien verstande dat wanneer de juridische uitwerking naar een latere datum wordt verschoven (bv. ten gevolge van de opname van een tijdsbepaling dan wel door opname van een opschortende voorwaarde) de boekhoudkundige (en fiscale) uitwerking van de fusie de juridische uitwerking ervan zullen volgen. (*1)” ⁽²⁾. ».

1. Vervolgens is het ICCI van oordeel dat het specifiek geval van gedeeltelijk uitstel van een fusie (i.e. enkel boekhoudkundige uitwerking in de toekomst) niet mogelijk is. Niettemin verbiedt de wetgeving niet dat de beslissing tot fusie onderworpen zou zijn aan een opschortende voorwaarde of termijn. Zo zou de uitwerking van de fusie via een opschortende voorwaarde of termijn kunnen worden uitgesteld tot op dit later ogenblik. Dit moet natuurlijk in het fusievoorstel worden vermeld.

^{( [1] )} T. Tilquin, Traité des fusions et scissions, Brussel, Kluwer, 1993, p. 267-268, nr. 388-389; T. Baart, M. Van Tieghem, V. De Munck, M. De Geest en M. Troch, “Art. 12:24 WVV”, Vennootschappen en verenigingen. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, 2021, Antwerpen, Kluwer, p. 23-24, nr. 30; D. Van Gerven, Handboek Vennootschappen - Algemeen deel, Brussel, Larcier, 2020, p. 1387, nr. 697.

^{( [2] )} “(*1) P. Ernst en J. Verstraelen, Reorganisaties van vennootschappen: fusie, (partiële) splitsing, inbreng van bedrijfstak of algemeenheid, Mechelen, Ced Samsom, 2002, 54.”